Skale podstawowe (kościelne)
Na forum pojawia się wiele pytań na temat skal i akordów. Chciałbym pomoc
początkującym i chcącym nauczyć się działania skal, jak to działa i z
czym to się je. Zatem zaczynamy!
Żeby zrozumieć skale warto poznać nazwy interwałów i ich odległości.
Odsyłam w tym miejscu do tego co pisał Sopel w akordach lekcji 1(akordy
lekcja 1).Warto również zapoznać się z lekcja 2, gdzie omawia budowę
akordu(akordy lekcja 2). Ważnym elementem jest wygląd kola kwintowego(kolo
kwintowe)
Wiedząc już coś o interwałach i wyglądzie koła kwintowego możemy
przejść do konkretów. Rozróżniamy 7 rodzajów skal, które możemy
podzielić na 3 durowe i 4 molowe.
durowe: jońska, lidyjska i miksolidyjska
molowe: dorycka, frygijska, eolska i lokrycka
Skąd to się bierze?
A no sprawa jest prosta jak budowa cepa, weźmy skale jońską C. To nic innego
jak najbardziej podstawowa skala durowa, która składa się z dźwięków: C D
E F G A H. Mówiąc interwałami ta skala składa się z prymy(1cz), sekundy
wielkiej(2w), tercji wielkiej(3w), kwarty czystej(4cz), kwinty czystej(5cz),
seksty wielkiej(6w), septymy wielkiej(7w). W nawiasach podałem skrótowe nazwy
interwałów. Jak to wygląda na gryfie, odsyłam tutaj, szukamy pod hasłem
C-dur.
Siła rzeczy skala jońska jest na pierwszym stopniu skali jońskiej(ale to
głupio brzmi)
Teraz dokonamy przeskoku od razu na 6 stopień skali jońskiej, gdzie znajduje
się skala eolska(dźwięk A). A skala eolska to nic innego jak najbardziej
podstawowa skala molowa.tutaj opalcowanie znajdziemy pod hasłem a-moll. Teraz
rzecz BARDZO ważna- obie te skale maja te same dźwięki. Czym zatem się
różnią? Różnią się tym ze skale jońską zagramy od dźwięku C, a skale
eolska od dźwięku A. Sprawia to, ze zmieni nam się trochę układ
interwałów i będzie wyglądać tak: pryma(1cz), sekunda wielka(2w), tercja
mała(3m), kwarta czysta(4cz), kwinta czysta(5cz), seksta mała(6m), septyma
mała(7m).
Już nie będziemy skakać, będzie po kolei.
Jak wiadomo na 1 stopniu skali jońskiej jest skala jońska (znowu to
zrobiłem), a na drugim stopniu (dźwięk D) jest skala dorycka. Wiadomo, te
same dźwięki tyle ze od D. Układ interwałów jest bardzo podobny jak przy
skali eolskiej, z jedna małą różnicą. zamiast seksty małej(6m) pojawia
się seksta wielka(6w). ale dla formalności, układ interwałów wygląda tak:
pryma(1cz), sekunda wielka(2w), tercja mała(3m), kwarta czysta(4cz), kwinta
czysta(5cz), seksta wielka(6w), septyma mała(7m).
Teraz przydałoby się pokazać jak to wygląda na gryfie, ale jak
przerabiałem to o czym teraz mowie z nauczycielem to niesamowicie dużo
radości sprawiło mi znalezienie i opalcowanie tej skali samemu, wiec
zachęcam do samodzielnych działań,i to nie tylko w zakresie skal:)
Na 3 stopniu(czyli dźwięku E) znajdziemy kolejna skalę molową, tzw.
frygijską. Od skali eolskiej rożni się tym, iż posiada sekundę małą(2m)
zamiast wielkiej. Dlatego układ interwałów wygląda tak(już będę używał
skrótowych nazw): 1cz, 2m, 3m, 4cz, 5cz, 6m, 7m.
4 stopień (dźwięk F), to w końcu jakaś skala durowa, nazywana lidyjską.
Siła rzeczy ona jest podobna do skali jońskiej, ale na szczęście tylko
podobna. Tez rożni się jednym dźwiękiem od swojego standardowego wzorca, w
tym wypadku jest tutaj kwarta zwiększona(4#). Oznacza to ze nie ma tutaj
zwykłej kwarty jaka wszyscy znamy, tylko jest ona podniesiona o pół tonu.
Dlaczego nie nazwać tego trytonem, przecież tak nazywa się odległość tego
dźwięku od prymy. Dlatego ze skala ma 7 dźwięków, które w kolejności to
pryma, sekunda, tercja, kwarta, kwinta, seksta i septyma. A nam nie wolno
pozbawić skali któregoś z tych składników, mogą one być małe, wielkie,
zwiększone lub zmniejszone, ale być muszą. Tutaj akurat wyszło, ze kwarta
została zwiększona. Dla formalności, układ interwałów to: 1cz, 2w, 3w,
4#, 5cz, 6w, 7w.
5 stopień(dźwięk G), to trzecia ze skal durowych, skala miksolidyjska. Tutaj
nie ma takich jaj jak ze skala lidyjska. Posiada ona zamiast septymy
wielkiej(7w) septymę małą(7m). Co daje nam układ interwałów: 1cz, 2w, 3w,
4cz, 5cz, 6w, 7m
6 stopień to omówiona skala eolska
7 stopień(dźwięk, jak pewnie większość się domyśla, H) to skala
lokrycka. Skala molowa, która mocno odbiega od skali eolskiej. Posiada ona
sekundę małą(2m) oraz kwintę zmniejszoną(5b). Chyba nie muszę tłumaczyć
dlaczego kwintę nazywamy zmniejszona:>
układ interwałów to: 1cz, 2m, 3m, 4cz, 5b, 6m, 7m
Do czego tych skali używać?
Skala jońska i eolska to chyba wiadomo.
Skala dorycka i miksolidyjska to podstawowe skale bluesa (zaraz obok
bluesowej), używane do ogrywania akordów sekstowych lub septymowych.
Skala lokrycka używana do ogrywania akordów półzmniejszonych (takich gdzie
jest kwinta zmniejszona), a zatem również blues się kłania.
Skala frygijska ze względu na sekundę małą to bardzo mroczna skala.
Skali lidyjskiej jeszcze nie rozgryzłem, wiec się wiedzą nie pochwalę.
Tutaj posłużyłem się zaczynając od dźwięku C, ale to działa dokładnie
tak samo dla pozostałych 11 dźwięków. Wspomnę że kolo kwintowe, o którym
była mowa na początku pomoże nam znaleźć dźwięki skali właśnie dla
tych pozostałych 11.
Mam nadzieje, że przedstawiłem to w miarę przystępnie, pomimo ze pisałem w
środku nocy. Jak ktoś ma jakieś uwagi bądź pojawiły się niejasności to
proszę o ich przekazanie,by można było podnieść poziom powyższego wywodu.
Jakie są podstawowe skale na basie?
Jakie są nazwy interwałów i jakie są ich odległości?
Jak wygląda kolo kwintowe i dlaczego to jest ważne?
Jakie są rodzaje skal durowych i molowych?
Jak skala jońska różni się od skali eolskiej?
Jak wygląda układ interwałów na skali doryckiej?
Czym różni się skala frygijska od skali eolskiej?
Jakie są dźwięki w skali lidyjskiej i dlaczego jest podobna do skali jońskiej?
Jak wygląda układ interwałów na skali miksolidyjskiej?
Jakie są najlepsze sposoby na naukę działania skal na basie?
